space Studies
italian
english
space Fonti Date Indici Soggetti1 Soggetti2 Reference Testi
DOCUMENTO: o0202001.212evedi immagine  
I. Trascrizione testo e dati essenziali
stairDATA: stair1433/4 marzo 24
stairREGESTO: stairRevoca di gravamento all'ospedale della Scala, erede di un debitore dell'Opera.
FONTE:
AOSMF stairII 2 1 stairc. 212-212v e deliberazioni
stairTITOLO: stairIn favorem hospitalis Schale
stairTESTO:
    Item prefati operarii simili modo et forma, actendentes ad quedam gravamenta facta hospitali(1) Schale civitatis Florentie per exactores Opere prefate ad instantiam operariorum dicte Opere tamquam heredi e possessori bonorum Iohannis Iacobi de Strozis debitoris Opere in florenis auri viginti septem vel circa pro prestantiis secundi et tertii anni novarum gabellarum indictarum per Commune Florentie et per habentes baliam de anno Domini MCCCCXIII, et audita quadam postulatione facta per hospitalarium dicti hospitalis per quam dixit dictum hospitale non teneri nec obligatum esse dicte Opere ad prefatam solutionem dictarum prestantiarum,(2) vigore cuiusdam reformationis edite per opportuna consilia Populi et Communis Florentie de anno Domini millesimo trecentesimo octuagesimo octavo indictione duodecima et die decimo nono mensis februarii seu alio veriori tempore in favorem dicti hospitalis, per quam in effectu continetur qualiter, non facta nec requisita fide aut probatione de aliquo predictorum, hospitale predictum et eius bona quecumque et seu hereditates vel bona que hactenus devenerunt ac etiam que devenient in futurum quocumque modo seu titulo ad hospitale predictum vigore vel pretextu alicuius institutionis vel substitutionis hereditatis facte vel faciende in aliqua ultima voluntate et seu vigore cuiuscumque ultime voluntatis, non gravetur nec gravari possint aut debeant pro prestantiis, extimis residuis vel accattis hactenus indictis vel in futurum indicendis seu bapniendis in civitate Florentie postquam dicto hospitali delata fuit seu fuerit hereditas et seu bona, si et in quantum ipsa hereditas seu bona adprehendantur et seu adeatur vel acceptetur et seu adita(3) hactenus fuerit pro hospitali predicto, intelligendo pro prestantiis residuis, extimis et accattis hactenus impositis et bannitis postquam pro hospitali hactenus fuit hereditas delata apprehensa, non obstante etiam quod generalis distributio talium onerum fuisset finita et ordinata. Et similiter intelligatur et sit pro prestantiis residuis, extimis et accattis de cetero in civitate indicendis et banniendis postquam hereditas dicto hospitali delata in futurum apprensa fuerit pro hospitali predicto sane intelligendo omnia predicta, quin ymo post dictam apprehensionem, adictionem et seu acceptationem factam et seu faciendam ut dictum est impositorum et seu que imponi contingetur cesset contra dictum hospitale et eius bona et contra bona sibi delata et percepta et etiam deferenda ex hereditatibus vel bonis et seu ultima voluntate talis defuncti hactenus et similiter(4) in futurum et quo ad ipsum hospitale et dicta bona et hereditas predicta exactio omnino extinta sit quo ad non soluta; et similiter cesset et cessare debeat quelibet molestia pro dictis oneribus in futurum ut profertur indicendis insurgens et resultans. Et quicquid contrafieret sit irritum et inane et de facto per quemlibet offitialem et seu offitiales possit et debeat revocari et effectus secundum veram intelligentiam predictorum observari in favorem hospitalis predicti.
    Et visa quadam immarginatione facta in registro prestantiarum quarterii Sancti Spiritus a c. 28,(5) cuius tenor talis est, videlicet: "Giovanni di Iacopo degli Strozi lanaiuolo de' dare a fiorini 6 soldi 16 denari 6, per le due prestanze del secondo anno a registro a c. 115 fiorini 12 lire 6 soldi 1, e per le due prestanze del 1/3 anno a registro a c. 118 fiorini 12 lire 6 soldi 1", et in margine est talis tenor: "Non potest gravari hospitale Schalarum pro presenti partita licet sit heres dicti Iohannis, quia adiverunt hereditatem antequam dicte prestantie bannirentur et per reformationem Communis Florentie non potest gravari, ideo non gravetur; adiverunt die 26 ianuarii 1413";(6) et ad pedes dicte immariginature est talis subscriptio: "Ego Laurentius Pauli notarius Operis subscripsi".
    Et viso quodam consilio reddito per dominum Iohannem de Eugubio civem et advocatum florentinum cuius tenor talis est, videlicet:(7) "Christi nomine invocato et matris eius Virginis gloriose Marie, amen. Super hiis que supra tractantur ac queruntur licet hinc inde pia consideratio in controversiam veniat et perans. presens exhytatio altiori stilo et longiori disputatione pro et contra examinanda occurretur, tamen quia hanc rem de qua queritur puto sine dubitatione procedere et de minima quantitate contenditur, conclusive ad quesita de iure respondens, dico dictum hospitale //ut heredem Iohannis Iacobi de Strozis pro dictis prestantiis non teneri, actenta maxime immunitate dicto hospitali per Commune Florentie concessa ut videlicet dictum hospitale ut heres alicuius civis prestantiati in civitate Florentie pro cuius prestantiis residuis, prestanzonibus vel accaptis ante adictionem hereditatis non bampnitis non teneatur sed immune sit et exemptio ut in dicta privilegii et immunitatis concessione expresse disponitur quod profecto per Commune Florentie fieri potuit, l. In fraudem, C. de annonis et tributis, lib. X, et in l. Vacuatis, C. De decurionibus, eodem libro, et notare in l. II, ff. de iure immunitatis, et in l. Vacuatis, C. De decurionibus, eodem libro, et in. l. III, ff. de iure immu., et utrobique per Bartolus, quia etiam de iure communi ad huiusmodi onera ecclesia non teneretur per no(tate) in l. Neminem, De sacrosanctis ecclesiis, et in l. Incola iam, Ad municipalem, et in l. I, C. si no. cen. vel. et eli., et in l. I, C. Si propter publicas pensitationes, cum symilibus, quin bona fuisset in dominio ecclesie, quam onera fuissent cum effectu imposita, ut in dictis no. iur. Sed ut ex themate preassumpto colligitur pro parte Opere circa predictam dificultatem non contenditur, sed dumtaxat quia immunitas de qua supra solum onera, que in prestantiis et similibus oneribus consistat, comprendit non autem gabellas, ut ex verbis immunitatis ap(paret) a quibus dicitur Opera non debere nec posse procedere I. § Si is qui navem, ff. de exercitoria actione, l. Non aliter, de le. iii, l. Ille aut ille, § cum in verbis, eodem ti. Sed pro parte Opere petitur ab hospitali predicto certa quantitas licet parva dicto Iohanni nomine gabelle imposita non ut prestantia et sic cessant verba, ergo et eius dispositio, l. Hos accusare, § Omnibus, ff. de accusationibus, l. Si servum § Non dixit, ff. De acquirenda hereditate, l. Si vero § De viro, ff. Soluto matrimonio l. Non tamen § de filio, ff. de servo corrupto. Tamen allegatio Opere in propositum non p(otest) sortiri iuris effectum, primo quia actenta veritate facti illi offitiales qui baliam et auctoritatem habuer(un)t augendi introytus et redditus Communis Florentie indicendo novas gabellas et alia faciendo nullam imposuere gabellam vel aliquid nomine gabelle imposuerunt, cum nil constiterit ipsum Iohannem habuisse cuius respectu gabelle indicte et imposite fuerunt, cum neque poteria nec domos nec aliquas possessiones intus vel extra habuit, unde solum sibi onus prestantie fuit impositum, sed licet potuerit solvendo certas ex dictis gabellis computari ut p(atet) ex impositione dictarum gabellarum, tamen dicto Iohann[...] potuit de computatis convenire quia gabellas solvere non tenebatur sed solum prestantias et sub nomine prestantiarum licet ad perdendum solverentur quia no. pro hec tollatur vulgatum nomen prestantiarum ut [est ...]dere in denario pro libra que solvitur ad perdendum et nichilominus sub vocabulo prestantiarum solvebatur; unde sequitur quod non est gabella sed prestantia, et si prestantia hospitale est immune ut constat ex privilegio; propterea dicta quantitas pro prestantia imposita non potest dici gabella quum non correspectivatur ad aliquid gabellabile secundum dictam impositionem sed dumtaxat sub semplici nomine prestantiarum est imposita nec aliud credendum voluisse imponent. quam verba soneat, l. Labeo § Idem talero, de supellectile le. quum quis non presumatur dicere quod mente non agitat ut ibi habetur. Cum ita quod sub onere prestantiarum quod dicta quantitas ipsi Iohanni fuerit imposita, banita tamen post eius mortem et aditam hereditatem per hospitale predictum, sequitur manifeste dictum hospitale fuisse ac fore penitus exemptum nec gravari nec molestari posse ut sonant verba privilegii quod nullo modo intelligi potest sublatum per cla(ram) derogatoriam in dicta indictione gabellarum appositarum per no(tate) in l. Si pluribus, ff. de le. ii., et in l. Si plures, C. De sacrosanctis ecclesiis, et ibi per Baldus et in l. i, C. quando imperator inter pu. et viduas, et in caus. in l. Decurionibus, C. de silentiariis, li. X, in super et si sub nomine gabelle dicta quantitas per dictos offitiales fuisset ipsi Iohanni in dicta contigisset in fraudem legis et seu auctoritatis contra l. Fraus, ff. de legibus, et l. Non dubium, C. eodem ti., quoniam dicta quantitas secundum dictam impositionem non commensuratur ad aliquam rem secundum eosdem gabellabilem, sed simpliciter sub nomine prestantiarum sic quod liquet aperte dictam immunitatem cau(sam) de quo queritur omnino comprendere quin ymo dici posset, idem et si pro p(art)e gabella diceretur. Sed quia non expetit non insisto nec determino propter iam regulatores declaraverunt dicta ca(usa) hospitale non teneri Communi Florentie cuius personam representabant, ergo nec Opera ex p(erson)a communis, quia nemo plus iura habet quam ille qui concessit et nemo dat quod non habet. Et ideo sine ulteriori prosecutione concludo dictum hospitale dicta occaxione pro parte Opere non potuisse nec posse gravari et si gravavit restitui debere ne unum altare propter aliud discopriri contingat l. Assiduis, C. qui po. in py. habe., no. in aut. Nisi rogatum, ad Treb. et sic favor pietatis non cadit in proposito. Laus Deo".
    Et visis omnibus que videnda fuerunt deliberaverunt servatis servandis atque declaraverunt dictum hospitale Schale ut heres dicti Iohannis Iacobi de Strozis non teneri nec obligatum esse dicte Opere ad solutionem dicti debiti dictarum prestantiarum dicto Iohanni per offitiales tunc novarum gabellarum indictarum de anno domini millesimo quadringentesimo duodecimo rationibus et causis suprascriptis; et dictum consilium in qualibet sui parte approbaverunt et mandaverunt predicta omnia inviolabiliter observari debere; et nullo umquam tempore dictum hospitale gravari posse pro dicto debito ad petitionem dicte Opere per aliquam personam cuiuscumque status et condictionis existeret et, si contra fieret, sit irritum ipso iure et de facto sine aliqua expensa revocari debeat.
NOTE: 1 All'inizio della riga successiva è ripetuto e poi depennato "hos-".
2 Segue depennato "auctoritate".
3 Corretto da "hadita".
4 Segue ancora "ter".
5 Segue depennato "in".
6 Segue depennato "Ego Laure-".
7 Il seguente consiglio legale fu probabilmente copiato dal notaio dell'Opera nello spazio precedentemente lasciato libero tra la fine della c. 212 e la prima metà della c. 212v; la scrittura appare infatti più minuta e compressa che negli altri atti. Date le particolari difficoltà di lettura del brano, dovute anche allo stato evanito del testo alluvionato, che lasciano oscuro il senso di alcuni passaggi, è sembrato prudente limitare gli interventi redazionali nella relativa trascrizione, mantenendo anche le abbreviazioni nei casi di incerto significato. Si mantengono inoltre, seguendo l'uso consolidato in materia, le tipiche forme abbreviate dei testi di diritto civile romano ("l." per "lex". "C." per "codex", "lib." per liber, "ff." per digestum, "§" per paragrafo) normalmente seguite dagli incipit dei testi citati. Si ringrazia Julius Kirsher per avere gentilmente rivisto la trascrizione di queste parti e per avere indicato la forma corretta delle citazioni legali e tutti i riferimenti forniti in nota.
8 Segue depennato "deputatis".
9 Cod. 10. 16. 7; "annonis" così nel testo.
10 Cod. 10. 32 (31). 19.
11 Dig. 50. 6. 2.
12 Dig. 50. 6. 3.
13 Lettura incerta; segue passo particolarmente evanito.
14 Cod. I. 2. 11.
15 Dig. 50. 1. 34.
16 Citazione di lettura incerta, forse da rapportarsi a Cod. 7. 48. 1: "Si non a competenti iudice iudicatum esse dicatur".
17 Cod. 4. 46. 1.
18 Dig. 32. [1]. 69.
19 Dig. 32. [1]. 25. 1.
20 Dig. 48. 2. 12. 4.
21 Dig. 29. 2. 71. 5.
22 Dig. 24. 3. 64. 9.
23 Dig. 11. 3. 14. 1.
24 Segue depennato "exitus".
25 Aggiunto sopra riga.
26 Segue depennato "ergo".
27 Dig. 33. 10. 7. 2. "Idem talero" così nel testo per "Id tubero".
28 Correzione su "nomine" depennato.
29 Dig. 31. [1]. 44.
30 Cod. 3. 14. 1. Così nel testo.
31 Cod. 12. 16. 3.
32 Dig. 1. 3. 30.
33 Cod. 1. 4. 5.
34 Cod. 8. 17 (18). 12.
35 Cod. 6. 49. 6. = Nov. 123. 7. 8. Così nel testo.
stairRAPPORTI: stairUn ricordo della delibera è nel quaderno del provveditore: stairO0204004.034vh.
Trascrizione: mh
II. Analisi del documento
Indici
stairNOMI E QUALIFICHE:  - stairesattori
stairGiovanni di Jacopo stairStrozzi  - stairlanaiolo debitore
stairLorenzo di Paolo  - stairnotaio dell'Opera
stairGiovanni da stairGubbio, messer   - stairavvocato
 - stairspedalinghi di Santa Maria della Scala
 - stairufficiali delle gabelle
stairLUOGHI: stairFirenze, ospedale di Santa Maria della Scala
stairISTITUZIONI: stairospedale di Santa Maria della Scala
stairconsigli del Popolo e del Comune di Firenze
stairComune di Firenze
stairquartiere di Santo Spirito
Ricerca guidata
stairFINANZE:
stairprestanze
stairPERSONALE:
stairaltre menz. - occas.
stairGiovanni da stairGubbio, messer, avvocato - consiglio
Riferimenti
stairDOCUMENTARI: stairRiformagione del 19 febbraio 1388/9 a favore dell'ospedale della Scala
stairQuartiere di Santo Spirito, c. 28
stairCRONOLOGICI: 1413
  1388/9 febbraio 19
  1413/4 gennaio 26
  1412
Analisi: ps
top of page left Codice right left Data right Ritorna guida Contatto home
© 2015 Opera di Santa Maria del Fiore